‘Nobody had guns but the bad guys’, aldus de reactie van Donald Trump op de aanslagen in Parijs. Met deze opmerking wist hij niet alleen vele Europeanen te shockeren, in de VS zwengelde hij er ook de discussie over wapenbezit weer eens flink mee aan. Nu is Donald Trump natuurlijk een zeer uitgesproken persoonlijkheid, maar hij is zeker niet de enige Amerikaan die gelooft dat als Frankrijk een minder streng wapenbeleid had gehad, het allemaal heel anders had kunnen aflopen.

Geen volk ter wereld hecht zo aan het recht op wapenbezit als de Amerikanen. Waar komt dit toch vandaan?

Fundamenteel recht

Hoewel het wapenbezit in de VS aan het afnemen is, bezit nog steeds bijna een derde van de Amerikaanse huishoudens een of meerdere vuurwapens. Geschat wordt dat er in de VS 112,6 vuurwapens per 100 inwoners zijn. Dat is het hoogste aantal ter wereld. Ter vergelijking, in Nederland zijn dit er 3,9 per 100 inwoners. Wapenbezit is voor veel Amerikanen een fundamenteel recht waar de – volgens velen toch al te bemoeizuchtige – overheid niet aan mag tornen. Het recht op het bezitten en dragen van wapens staat volgens de voorstanders zwart op wit in de grondwet van de VS, en wel in het tweede amendement, dat in 1791 als onderdeel van de Bill of Rights is toegevoegd aan de grondwet. Van het tweede amendement is het een kleine stap naar het recht op zelfverdediging. Veel Amerikanen zijn er van overtuigd dat als de overheid wil gaan tornen aan het recht op wapenbezit, dit een aanval is op hun recht op zelfverdediging en dus op hun vrijheid.

Complottheorie

De angst dat de overheid teveel invloed heeft en van plan is om de rechten en de vrijheid van Amerikanen af te nemen, zit bij een deel van de Amerikanen echt diep. Er zijn zelfs mensen die geloven in een complottheorie waarbij de overheid massale schietpartijen in scene zou zetten om zo een aanleiding te hebben het wapenbeleid strenger te maken. De Sandy Hook schietpartij op een basisschool in 2012 zou hier een voorbeeld van zijn. Tijdens deze schietpartij werden 20 kinderen en 6 leraren doodgeschoten.

School on lock down

De staat New Jersey, waar wij wonen, heeft een van de laagste percentages wapenbezit van de VS. Toch kom je het ook hier in het dagelijks leven tegen. Bij de fysiotherapeut bijvoorbeeld, waar een bordje hangt met de tekst ‘all handguns and firearms prohibited’. Of als ik met mijn dochter op zoek ga naar sportschoenen in zo’n typische mega sportwinkel, opeens tegen een enorme wapenafdeling aanloop. Het schattige roze beginners geweer voor meisjes is hier ook te koop. Voor Nederlanders is dit niet voor te stellen. Net zoals het niet voor te stellen is dat je een telefoontje krijgt met het bericht dat de school van je kind on lock down is omdat er gevaar dreigt. In de VS gebeurt dit echter regelmatig. Laatst nog bij een basisschool in een aangrenzend dorp, toen op de speelplaats een kogelomhulsel werd gevonden. En in ons eigen dorp toen een scholier iemand op straat zag lopen met een vuurwapen, wat later een mobiele telefoon bleek te zijn.

Het Obama effect

Het moge duidelijk zijn, de VS is en blijft een land van wapens: er zijn in de VS meer vuurwapens dan mensen en dit aantal stijgt nog steeds. Na elke grote schietpartij rennen Amerikanen namelijk massaal naar de winkel om wapens in te slaan, bang als ze zijn dat de overheid deze keer nu echt het recht op wapenbezit gaat afschaffen. Door de Washington Post ook wel het Obama effect genoemd. Want na elke grote schietpartij ontstaat er een landelijke discussie over het aanscherpen van de wapenwetten. President Obama stond al niet bekend als een voorstander van vrij wapenbezit, maar de vele schietpartijen die de afgelopen jaren hebben plaatsgevonden hebben zijn afkeer alleen maar vergroot. Bij de zoveelste grote schietpartij afgelopen oktober in Oregon, waarbij 10 doden vielen, zei hij onder andere:

Right now, I can imagine the press releases being cranked out: ‘We need more guns,’ they’ll argue, ‘fewer gun safety laws.’ Does anybody really believe that?

Wapenlobby

Het antwoord is ja. Uit peilingen van Pew Research Center blijkt dat massale schietpartijen geen significante invloed hebben op de meningen van Amerikanen over het wapenbeleid. Voor het eerst in 20 jaar is het percentage Amerikanen dat pro-wapens is zelfs hoger dan het percentage dat een strenger wapenbeleid wil. Wapenlobby organisaties als de NRA (National Rifle Association) stoken het vuurtje graag op. De NRA, die al 144 jaar bestaat, heeft miljoenen dollars te besteden om Amerikanen van informatie te voorzien, te lobbyen en invloed uit te oefenen op de politiek. Elke poging van Obama om veranderingen door te voeren in het wapenbeleid, lijkt stuk te lopen op onder andere het verzet van de machtige NRA.

Texas

In geen ander land ter wereld is het volk zo gek op vuurwapens als in de VS, maar tegelijkertijd wordt het land in de greep gehouden door een collectieve angst voor geweld. Dat blijkt ook nu, in de aanloop naar de pre-verkiezingen, en getriggerd door de aanslagen in Parijs. Tony Dale, die de staat Texas vertegenwoordigt, heeft kort na de aanslagen aangegeven dat Texas geen Syrische vluchtelingen meer zou moeten accepteren. Vluchtelingen zouden namelijk legaal een rijbewijs kunnen halen, waarmee ze een baan op een vliegveld kunnen krijgen, om maar iets te noemen. Bovenal zou het ze in staat stellen om makkelijk een vuurwapen aan te schaffen en een aanval te plegen. Texas staat bekend om haar zeer losse wapenbeleid…

Niet welkom

Het lijkt erop dat Tony Dale zijn zin krijgt. Gouverneurs van 31 staten hebben aangegeven dat Syrische vluchtelingen niet welkom zijn en alle Republikeinse presidentskandidaten hebben Obama opgeroepen om geen Syrische vluchtelingen op te nemen, omdat ze bang zijn dat zich onder hen terroristen bevinden. Vlak hierna stemde het Huis van Afgevaardigden met een meerderheid voor een wet die strengere controles van Syrische vluchtelingen mogelijk maakt. Met deze wet werd tevens het plan van president Obama om de komende jaren 10.000 Syrische vluchtelingen op te vangen, opgeschort.

Mochten er toch nog Syriërs het land in komen, dan kan de angstige Amerikaan zichzelf in ieder geval verdedigen.